Psychiatria fenomenologiczna. Przeszłość czy przyszłość? Spotkanie z prof. Jackiem Wciórką

Jacek Wciorka_

godzina 17.15, dnia 18 stycznia 2016 roku

Księgarnia i Kawiarnia Tarabuk, ul. Marszałkowska 7 w Warszawie

Zobacz ogłoszenie na stronie Instytut Filozofii UW

Spotkanie prowadził Jakub Tercz

Historia psychiatrii fenomenologicznej zaczęła się w 1913 roku od wydania przez niemieckiego filozofa Karla Jaspersa „Psychopatologii ogólnej”. Ta praca zapoczątkowała nowy paradygmat, krytyczny wobec dominującego na przełomie XIX i XX wieku biomedycznego modelu kreapelinowskiego. Jaspers twierdził, że psychiatria, o ile ma być uprawiana rzetelnie, musi zostać uzupełniona refleksją filozoficzną, przede wszystkim konieczne jest wykorzystanie metody fenomenologicznej. W myśl idei głoszonych przez Jaspersa oraz pierwszych kontynuatorów jego myśli (m.in. Benswangera i Minkowskiego), psychiatria fenomenologiczna miałaby stanowić naukę bezzałożeniową (zdystansowaną wobec medycznej nozologii i specjalistycznego żargonu), idiosynkratyczną (nakierowaną na opis indywidualnego doświadczenia), eidetyczną (poszukującą istotowych struktur owego doświadczenia). W okresie powojennym, wraz z postępującym rozwojem genetyki, farmakologii, odkryciami w dziedzinie neuronauk, fenomenologiczne tendencje w psychiatrii osłabły. Kilkukrotnie wydawało się, że nauki ścisłe dostarczą rozwiązań na pytania stawiane przez psychiatrię, że wyjaśniona zostanie etiogeneza schizofrenii oraz stworzony doskonały lek. Pomimo niewątpliwego postępu liczne problemy do dziś nie znalazły adekwatnych rozwiązań. Dlatego nie dziwi wzrastająca od kilkunastu lat popularność psychiatrii fenomenologicznej, która, podobnie jak na początku ubiegłego wieku, stanowi wartą rozważenia propozycję uzupełniającą psychiatrię głównego nurtu.
Pretekstem do spotkania 18 stycznia jest wydana pod koniec ubiegłego roku bezprecedensowa na na polskim rynku książka Jerzego Zadęckiego „Ja we wczesnej schizofrenii”, będąca zredagowaną pracą doktorską promowaną przez Antoniego Kępińskiego, powstałą na podstawie prowadzonych w latach 1967-70 badań z zastosowaniem fenomenologicznej metody na grupie 60 pacjentów krakowskiej Kliniki psychiatrycznej. Książka Zadęckiego wpisuje się widoczny na świecie od kilkunastu lat, na marginesie dominujących trendów, powrót do psychiatrii fenomenologicznej. Na czym zasadzała się rzeczywista wartość i z czego wynikała popularność psychiatrii fenomenologicznej w przeszłości, czy jest wartością ponowne jej podjęcie, na czym polega metoda fenomenologiczna, jakie są jej ograniczenia, w końcu, czy stanowi słuszną drogę na przyszłość – między innymi o to Jakub Tercz będzie pytał profesora Jacka Wciórkę.